فرشتگان دارای اقسام و انواع بسیاری هستند. برخی از فرشتگان حاملان عرش الهی هستند و از آن جایی که عرش به معنای تخت حاکمیت و اعمال قدرت است، باید گفت که فرشتگان مدبر با فرشتگان حامل عرش یکی هستند. این فرشتگان مسئولیت تدبیر امور را به عهده دارند.

صل آفرینش در دو چیز است: لطیف و کثیف. آن‌چه از کثیف آفریده شده باشد کثیف است مانند: جوامد، اجسام، انسان، حیوانات، زمین آسمان‌ها و ... . و آن‌چه از لطیف آفریده شده است لطیف است مانند: هوا و بادها و فرشتگان و جنّیان.
فرشتگان یکی از مخلوقات عظیم خداوند است که طبق برخی از روایات خداوند آنها را از جنس لطیف و نور آفریده است، همانگونه که انسان را از خاک، و اجنّه را از آتش یعنی جنس کثیف خلق نموده است. برخی از آنها فرشتگان مدبّرات امور نامیده می‌شوند و خداوند امور مربوط به خلق را توسّط آنها تدبیر می‌کند و تکویناً در کارهای خویش مجبور بر انجام فرامین الهی‌اند.

در روایات آمده فرشتگان حامل عرش چهار تن می‌باشند، و چون روز رستاخیز فرا رسد، خداوند چهار تن دیگر بر آنان می‌افزاید. خداوند در قرآن می‌فرماید: [وَیَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمَانِیَةٌ] [الحاقَّة:17] ؛ عرش و تخت پروردگارت را در آن روز هشت فرشته بر بالای سرشان برگیرند.» ناگفته نماند برخی از آیات قیامت و آن‌چه متعلّق به آنست جزء متشابهات قرآن کریم باشد و کسی جز راسخان در علم از تأویل آن آگاهی ندارند.
بزرگ‌ترین فرشتگان الهی عبارتند از: جبرئیل(ع) فرشته وحی، میکائیل(ع) فرشته روزی، اسرافیل(ع) فرشته دمیدن در صور برای اماته و احیا، عزرائیل(ع) فرشته مرگ.
از حسن روایت شده است: «هیچ چیز از اسرافیل به خدا نزدیک‌تر نیست و میان اسرافیل و ربّ‌العزّه هفت حجاب از عزّت و جبروت و عظمت قرار دارد.»

خداوند در آیه نخست سوره فاطر تنوع فرشتگان را با مقایسه قدرت و بالهای آنان مورد تاکید قرار می دهد و می فرماید: «الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِکَةِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَةٍ مَّثْنَی وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ مَا یَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»

خداوند توصیف‌های بسیاری درباره فرشتگان کرد، مهم‌ترین وصفی خدا برای فرشتگان که مسؤول اماته و احیا و مسؤول بهشت و دوزخ مانند آن هستند، ذکر کرد همان طهارت و اطاعت است، آنان هرگز قبل از دستور خدای سبحان و بدون فرمان الهی حرکت نمی‌کنند که این نشانه عصمت آنان است، همین بیان نورانی در زیارت جامعه درباره اهل‌بیت(ع) آمده است.

مطابق با آیه 30 سوره انبیا است، تدبیر عالم به وسیله فرشته‌ها هست، این سوره فاطر به نام سوره ملائکه هم مشهور است، فرشتگان مدبرات الهی هستند و شاگردان انسان کامل هستند که این مطلب در ادعیه هست و بسیاری از ادعیه تفسیر آیات قرآن است، دعاهایی همچون کمیل، سمات چه دعای ندبه تفسیر آیات قرآن کریم است.

در دعای سمات آمده است خدایا تو را به آن اسم قسم می‌دهیم که آسمان را شکافتی یا زمین را شکافتی یا در جبل فاران فلان کار را کردی، پس خداوند جهان را با اسما الهی اداره می‌کند، و اسما الهی جهان را پرکرده است، «باسمائک التی ملأت ارکان کل شیء» این الفاظی که ما می‌گوییم  اسماءِ اسماءِ اسماء هستند، این الفاظ اسمائی هستند برای آن مفاهیم و آن مفاهیم اسمائی هستند برای آن حقایق و آن حقایق مظاهری دارند به نام انسان کامل که ائمه(ع) فرمودند «نحن الاسماء الحسنی».

fereshteh mohiti surkohi