| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | گیلان |
| شهرستان | املش |
| بخش | بخش مرکزی |
| دهستان | املش شمالی |
| مردم | |
| جمعیت | 799 نفر |
سورکوه، (surkouh) روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان املش در استان گیلان ایران است. هم چنین سورکوه نام یکی از ارتفاعات بلند و معروف دشت شیلر در کردستان عراق در استان سلیمانیه در مرز عراق و ایران است.
سورکوه یعنی کوه سور. واِژه سور در فرهنگ فارسی به معنای شادی و سرور و نیز به معنای نِژاد آمده است. سورکوه در منطقه کردستان عراق به اعتبار روستای سوران است. سورانی ها از نژاد آشوری هستند و کوه به اعتبار ساکنان روستا نامگذاری شده است.
اما سورکوه در املش در حقیقت تصحیف سورکوی (surkuy)است؛ زیرا در این منطقه کوهی نیست تا روستا به آن نسبت داده شود بلکه روستا در دشتی وسیع در منطقه املش شمالی قرار دارد.
پس نام درست روستای سورکوه همان "سورکوی" است و سورکوی نسبت و به معنای "محله سوری" هاست. به سخن دیگر سورکوی همانند کردکوی (kordkuy) به معنای "محله کرد"ها عنوان مشهوری در کاربردهای زبان فارسی است. البته در هنگام نامگذاری رسمی به دلیل اشتباهی کوی به کوه تبدیل و سور کوی به سور کوه و در هنگام پسوند و نسبت سورکویی به سورکوهی تبدیل شد.
سور یا همان سوریان و آسوریان و آشوری و آشوریان، اقوام معروف در منطقه بین النهرین و عراق است. امروز نام سوریه دلالت بر همین قوم دارد که روزگاری بر منطقه خاورمیانه حکومت و فرمانروایی داشتند. سوری ها در مناطق ایران نیز همانند کردها پراکنده شده اند. از جمله مناطق سکنای آشوری ها و سوری ها می بایست به روستای سورکوی اشاره کرد. خاندان محیطی سورکویی (سورکوهی) از فرزندان آقامیرزا محیط، آقامیرزا مهدی و آقا میرزا محمود که خان های منطقه و از علما و ملاکین معروف و صاحب منصب بودند و نیز خاندان اورمزدی و اهورامزدایی از جمله این خاندان است.
روستای سورکوی درمسیرجاده بخش شلمان به شهرستان املش در شرق استان گیلان قرار دارد.این روستا یکی از بزرگترین روستاهای منطقه املش است.
سورکوی املش پیش از این جزو بلوکات رودسر یا هوسم بوده است. ملاکین آن مشهور و صاحب منصب بودند. این روستا تا پیش از تقسیم اراضی در دوره محمد رضا شاه به شکل ارباب و رعیتی اداره می شد. خاندان صوفی و عادلی املش و آقا جواد خان جعفری صحن سرایی رودسر با خاندان محیطی سورکویی از ملاکین معروف منطقه بودند. سورکوی هماره مرکزیت داشته و در میان آبادی های املش شمالی از جایگاه خاصی بهره مند بوده است. در سال های اخیر روستای سورکوی یا سورکوه به دهستان تبدیل شده و دارای دهداری است.
شهر پنجوین در دشت شیلر قرار گرفته که بلندی‌های مشرف بر آن، پنجوین یا «زله» است. شهر پنجوین واقع در مرز دو کشور ایران و عراق و در حد فاصل دو شهر مریوان و بانه قرار دارد. از جمله مهمترین ارتفاعات این منطقه، سورن، سورکوه و کانی مانگا است که در دهانه دشت شیلر قرار دارد. در عملیات والفجر 4 این مناطق آزاد شده است:
دشت وسیع و دره شیلر میان شهر مرزی بانه و مریوان با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد ، در گذشته و در تاریخ جنگ تحمیلی منطقه مهمی به شمار می‌رفت. بلندی‌های سورن، سورکوه و کانی مانگا در دهانه این دشت قرار دارند. عملیات والفجر 4 در سه مرحله و با هدف وصل این بلندی ها به یکدیگر در خط خودی، از روز 27 مهرماه 1362 به مدت 33 روز در منطقه جبهه شمالی سلیمانیه و پنجوین انجام شد.
حمله ساعت 24 و با رمز یا الله ... با الله ... یا الله در منطقه‌ای به وسعت صدها کیلومتر مربع آغاز شد. نیروها در دو محور بانه و بلندی‌های لری، گرمک، کنگرک و در محور مریوان و بلندی های پنجوین به نام زله ، مارو و خلوزه به پیشروی پرداختند. در مرحله دوم پس از گذشت دو روز از مرحله نخست، بلندی های سورن و کانی مانگا و چندین نقطه دیگر آزاد شد، اما بر اثر پاتک‌های دشمن روی قله های کانی مانگا، برخی از مناطق دست به دست شد و نهایتا در اشغال دشمن باقی ماند.
این مسجد یکی از قدیمیترین بناهای موجود در روستای سورکوی می باشد و از قداست خاصی نزد اهالی محل برخوردار است.در مورد ساخت این مسجد و درب چوبی آن مطالبی توسط افراد مسن روستا گفته می شود که بیشتر به افسانه شباهت دارد،و آن این است که این بنا توسط اهالی روستای سورکوی ساخته نشده، بلکه بعد از چند روز بارانی که اهالی روستا حتی قادر به بیرون آمدن از خانه هایشان نبوده اند،سروصدای ساخت خانه ایی به گوش اهالی که در خانه هایشان بودند می رسیده و بعد قطع شدن باران وقتی اهالی از خانه هایشان بیرون آمدند در همین محلی که الان مسجد بی ستون است، با این بنا روبرو شدند(لازم به ذکر است که در نزدیک این مسجد نهر ابی در جریان می باشد و درخت تناور و بلندی که به زبان محلی آزادار می گویند نیز وجود دارد).این بنا در ابتدا درب نداشته و اهالی هر دربی را که می ساخته و نصب می کردند،درب در جای خو قرار نمی گرفت.بعد مدتی،اهالی می بینند که دو لنگه درب زیر درخت آزادار افتاده است و آن درب(الآن هم موجود است)در بنای مسجد کار می گذارند.
در اواسط دهه 50 این مسجد توسط اهالی تعمیر شد، که متاسفانه این تعمیرات باعث شد که تمام نوشته های روی دیوارهای داخل مسجد ازبین برود. ایوان بیرونی مسجد که در عکس هم مشخص است قبل از تعمیرات بصورت گلی بوده وموقع تعمیر یک سری استخوان انسانها بیرون آورده شد که روی پیشانیهای آنها یکسری خطوط نوشته شده بود. در داخل مسجد محرابی هم وجود دارد.
این روستا در دهستان املش شمالی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، جمعیت آن 799 نفر (234خانوار) بوده‌است.
شغل اکثریت مردم کشاورزی وکشت برنج است ودرکنار آن تعداد کمی از کشاورزان به کار دامداری و پرورش کرم ابریشم اشتغال دارند.
روستای سورکوی در قبل از انقلاب دارای مدرسه ابتدایی وراهنمایی بوده است. این روستا جدیدا دارای دبیرستان شبانه روزی هم شده است که البته برای مردم روستا ودانش آموزان آن قابل استفاده نیست.این روستا دارای آب لوله کشی بهداشتی، شرکت تعاونی کشاورزی، خانه بهداشت و بهزیستی است و از نعمت گاز وتلفن هم برخوردار است و دارای کارخانه شالی کوبی هم است.
روستای سورکوی مانند تمام روستاهای ایران برای سرافرازی ایران اسلامی وبرای سربلند ایران باستانی شهدای گرانقدری را تقدیم کرده است:
1. سید مظفر خوبی سرشت
2.احمد موسی نژاد
3.سردار سپاه گیلان شهید تقی سرپناه سورکوهی
4.سرباز فداکار شهید سبزعلی حسن پور
5.طلبه عالی مقام شهید عیسی ذکریاپور.
